Verhalen van een brandweerman: Ongeluk met hoogwerker tijdens open dag

In 2001 bestond de brandweer Zuilen 65 jaar. Dat werd onder andere gevierd met een open dag. De bewoners van Zuilen konden kennis maken met “hun” brandweer. Er werden tal van demonstraties verzorgd en een vast onderdeel op open dagen bij de brandweer is een keer omhoog gaan met een hoogwerker. Ook dat stond dus natuurlijk op het programma.

In die tijd was ik zelf als beroeps gekazerneerd op de toenmalige hoofdpost aan de Vliegend Hertlaan in Utrecht. Ik had op de dag van de open dag dienst en zou dus zelf met de hoogwerker naar post Zuilen komen. Samen met een collega hadden we de 905, het roepnummer van de hoogwerker, opgesteld voor de kazerne.

De toeloop van publiek was overweldigend en dus ook de belangstelling voor een ritje met de hoogwerker. Ik stond in de korf en er zat niemand beneden om de bediening over te nemen. Dat is tegenwoordig verplicht uit het oogpunt van veiligheid.

Na een flink aantal keren naar boven te zijn geweest, ging het mis. Ik stond met een collega van Zuilen en 3 of 4 bezoekers op zo’n 20 meter hoogte toen er een storing optrad. Het automatisch nivelleren van de korf werkte niet meer. Dat hield in dat bij het neigen of oprichten van de hoofdarm de korfvloer altijd automatisch horizontaal blijft. De vloer stond schuin en ik kon dat ook niet handmatig herstellen. Ik kon nog wel de hoofdarm laten neigen, dus zakken, maar dan zou de korf, waarin de mensen zaten, ook verder kantelen! Wel kon ik veilig de hoofdarm laten inschuiven waardoor we minder hoog kwamen te staan. Maar wat mij begon op te vallen, is dat de korf zelf naar beneden begon te kantelen en uiteindelijk hing de vloer verticaal naar beneden. Ik zat samen met de 5 andere inzittenden op de balustrade die rondom de korf zit. Al met al een zeer angstige situatie want er kon elk moment iemand tussen de spijlen doorvallen. En dat op een zeer druk bezochte open dag! Mijn collega probeerde uit alle macht via de hoofdbediening de boel te herstellen maar ook dat had geen zin. Ook konden we niet de hoofdarm laten zakken want dan zouden we helemaal uit de korf vallen omdat deze nog meer zou gaan overhellen.

Inmiddels was via de alarmcentrale een ladderwagen gealarmeerd en die heeft ons uit de korf gered. Ik kwam als laatste beneden en stond te shaken op mijn benen. Gelukkig waren er verder geen ongelukken gebeurd. Met veel kunst- en vliegwerk konden we de hoogwerker weer inpakken. Het ventiel dat het nivelleren van de korf bedient, zat muurvast!

Wat was nu de oorzaak? Hydraulische olie wordt tijdens het gebruik warm en moet worden gekoeld. Bij machines die de gehele dag staan te werken, is de oliekoeling een sterk ontwikkeld onderdeel van de gehele installatie. Een hoogwerker voor de brandweer is ontworpen om slechts enkele keren met een lage belasting omhoog en naar beneden te gaan. Op een open dag wordt het systeem gebruikt op een manier waarvoor dit niet bedoeld is en ging een van de ventielen vastzitten door de te hoge temperatuur van de olie. Helaas ben ik de foto’s kwijt geraakt.

Sindsdien ben ik geen voorstander meer van het vervoeren van publiek tijdens een open dag, om de eenvoudige reden dat een hoogwerker hier niet voor is ontworpen. Veel collega’s zijn dit niet met mij eens, maar zij hebben niet de ervaring die ik heb!